满语/第21节课 - 选读 9

课文

amba age be tetele kemuni yamji buda jetere unde, hefeli yadahvxame adarame amhambi sere anggla, ere yajuha morin sebe aika emu dobori omiholabuci, cimari absi yalufi yabumbi, inemene okini, emu antaha inu juwe boihoji de baire kooli akv, si membe emgeri gosifi bibuhe be dahame, emu erin i budai bele, morin i orho turi be hvlaSame buci antaka?
meni uba ere aniya juwari abka hiya ofi bolori forgon de geli bisan de birebufi, usin jeku be fuhali bargiyahakv, ojoro jakade, be inu hvlaxame jeme beyei ergen be hetumbume hono tesurakv bade, geli aibide niyalma de hvlaxame bure fulu bele bi?
age i gisun be umesi ulhihe, damu be gersi fersi de buda jefi, emu inenggi xun tuhetele xadame yabufi umesi yadahvxaha, sini hvlaxame gajiha bele be mende majige jalgiyame bu, be uyan buda arame jeki, ere emu tanggv fali jiha de sini cihai acare be tuwame bucina.
suwe secci goro baci jihe antaha, giyan be bodoci ere jiha be gairakv acambihe, damu ere aniya jeku be saikan bargiyahakv ofi, emu tanggv fali jiha de emu hiyase bele hvlxambi, bi daci funcehe bele akv bihe anda suwe mujakv baire jakade, suwende ilan moro hiyase be bure, suwe ume komso sere, taka emu erin i uyan buda arame ebitele jefu.
andase ume suhara, ere aniya unenggi jeku haji, aika duleke aniya adali elgiyen bargiyaha bici, suweni juwe ilan niyalma teile sere anggala, uthai juwan funceme anda sehe seme gemu jeterengge bufi ulebumbihe.
sini hendurengge inu, bi inu donjici ere aniya ubade usin be asuru bargiyahakv sembi.
bi ere amargi boode uyan buda arame geneki seci, farhvn dodori tucire dosire de elhe akv sini booi indahvn geli ehe, si mini funde uyan buda arame buci antaka?
je suweni geren andase ere sejen i boode dedure babe icihiya, bi uyan buda benjifi suwende ulebuki.
uttu oci ambula baniha.
bi morin be jafafi bisire si gene. boihoji age geli emu gisun bi, nuyalma jeterengge majige bicibe, ere morin be ainara, orho turi be buci antaka?
niyalma jeterengge hono akv bade, morin i orho turi be aibide bahambi, booi amala emu farsi soco orho bi, si buda jeke manggi, juwe nofi moein be boxome tubade gamafi sindaci hafeli ebimbi dere, beleningge be uleburakv baibi jiha fayame orho turi be udafi ainambi?
uttu oci age i gisun be dahaki, bi sejen i boode genembi, muse juwe nofi ubade tutafi aciha be tuywakiyaki, tere juwe nofi be morin sindabume unggifi dodori dulin oho mangi, muse juwe nofi cembe halame genefi ce amasi jifi amhakini, uttu oci cimari emu xaburara de isinarakv ombi.
ere uyan buda moro saifi be gemu gajihabi, suwe meimeni tamafi jefu.
te buda jeme wajiha, muse juwe niyalma neneme amhaki, sumeni juwe nofi morin sindame gene, dobori dulin de isinaha manggi suwembe halame genere.
bi reike emu amu amhame getefi tuwaci, ilmahv usiha den dekdefi dobori oho, bi neneme genefi tese be halame unggifi amhabuki, si amala jio muse juwe nofi morin be tuwakiyaki.
uttu oci si gene.
ara suweni juwe nofi adaha kai, hacihiyame dedume gene, tubade genehe manggi tere gucu be hacihiyame jio se.
si jiheo morin be boxome gajifi emu bade bargiyafi sinda, uttu ohode tuwaxara de ja, ere dobori farhvn de son son i samsiha de musei yabure jugvn be sartabumbi.
durgiya usiha den ohobi, abka gereme hamika, morin be boxome tataha boode gamafi aciha be icihiyatala urunakv gerembi, morin be hvwaitame sindafi tere juwe gucu be ilibu.
suweni juwe nofi hvdun ilifi aciha be dasata, saikan kimcime tuwa, boihoji ningge be ume taxarame gamara.
aciha be gemu aciha, boihoji de acafi baniha araha manggi jai juraki.
age be sikse jifi mudan akv bade suwembe ambuka jobobuha.
bi suwembe fuhali tuwame mutehekv bime geli ai boboho sere bsbi.
muse hiya diyan de genehe manggi, buda udame jefi yamjishvn de gemun hecen de dosiki,sefu ubaci hiya diyan bahi?
gvsin ba funceme bi.
si sikse juwan ba seme henduhe bihe, enenggi ainu gvsin ba sembi?
bi sikse taxarame ejefi enenggi teni dasame merkime baha.
muse umeteyere serguwen be amcame geneki.
tere yasai juleri sabure sahaliyan bujan utai hiya diyan kai. ubaci tubade isinarangge kemuni nadan jakvn babi, si seibeni beging de feliyeme urehe niyalma bime te adarame onggoho?
bi yabuha akv kejine goidafi tuttu ofi onggoho.
diyan de isiname hamika, muse aibe jeci sain?
muse coohiyan i niyalma kai. uyan halu jeme tacihakv, olhon ningge be jeci antaka?
muse xoloho efen colaha yali udame jefi duleme geneki.
ubade morin hvwaitafi aciha ebubufi jetere jaka uncara diyyan de geneki.
neneme emu moro halhvn muke benju, bi dere oboki.
anda si dere oboha manggi, ai jetere babe minde ala, bi doigonde belhebuki.
meni duin niyalma de gvsin jiha i honin yali, orin jiha i xoloho efen be udafi gaju.
xasihan i amtan majige nitan, dabsun bici gaju, be beye acabufi jeki.
ere xoloho efen dulin xahvrun dulin halhvn, halhvn ningge be taka sindsfi jeki, ere xahvnrun ningge be si gamafi fiyeleku de fiyakvfi gaju.
muse buda inu jeke, hvda be bodome bufi geneki.
boihoji si jio, meni teike jeke xoloho efen de orin jiha, honin yali de gvsin jiha, ere uheri susai jiha be si tolofi bargiyame gaisu.
muse aciha acime geneki, xun seme inenggi culin ofi mujakv halhvn oho, ecimari olhon ningge jetere jakade baibi kangkambi.
ubaci goro akv julergi de emu alban i elbehe diyan boo bi,tubade isinaha manggi udu hvntaha nure omifi kangkara be subume, ulha be majuge teyebufi jai geneki.
nure nucara niyalma ubade jio, mende orin jiha salire nure be tebufi gaju.
ere nure i amtan sain nio?
sain ehe be mini gisun de akdaci ojorakv, ai ocibe si amtalame tuwafi nure sain akv oci, bi emu juha hvda be inu gairakv, bikini omiki.
sain sogi bici majige gaju.
gidaha nasan hengke bi te uthai benjure.
anda si halhvn ningge be omimbio? xahvrun ningge be omimbio?
si ume wencere, enenggi abka halhvn, be gemu kangkaha, xahvrun ningge omici sain.
amba age bi tuwaci, erei dorgi de se sinci ahvn ningge akv, si neneme ere emu hvntaha omi.
ai geli, ajige nitalma bi ere aniya reni gvsin sunja se oho, gvnici geli minci se fulu ningge bi dere, ai gelhun akv uthai alime gaifi omici ombi.
uttu oci kemuni age sini se amba, bi ere aniya teni gvsin juwe se, sinci ilan se deo kai.
ajige niyalma se udu fulu bicibe, ainaha seme neneme alime gaifi omici ojorakv, adarame seci ere mudan jugvn i unduri sasari jime, geren gucuse i kesi de eiten babe minde gucihirehekv ofi, bi umiai joboho suilaha ba akv, enenggi ere unre serengge mini udafi omiburengge, adarame bi neneme omici ombi.
je je age uttu gvnin fayaha be dahame, muse anahvnjara, hacihiyame omicafi hvdukan i geneki.
unre uncara niyalma jihebi, jiha tolofi bucina.
ere menggun sunja fun, si ninggue eli menggun be amasi minde bu.
amba age sain menggun be bucina, ere menggun umesi juken adarame baitaambi?
ere menggun be aibe ehe semib? si tuwa adarame baitalaci ojorakv? si menggun be takarakv oci gvwa niyalma de tuwabu.
ai turgunde gvwa de tuwabumbi? jiha hvlaxara bade gamafi giyai erin hvdai songkoi bahaci wajiha, si uthai encu sunja fun sain memggun be hvlaxame bucina.
ai turgunde terei baru jamarambi? ere nure uncara niyalma temxere mangga, ere gese menggun be adarame baitalaci ojorakv sembi? ecimari buda jetere bade bufi funcehe menggun kai, unenggi ehe oci tere gaimbiheo?
joobai yayadame okini bi alime gaiha, ere giyanakv udu fali jiha, gemu burakv okini.
bi inu umai ambula ufarabuha ba akv, ere majige jalin ge ga seme angga tataraci, gvwa niyalma donjiha de basumbi kai.
xun inenggi dulin dulike, uba hoton ci sunja babi, juwe nofi be amala bibufi elhekeb i ulha be boxome jikini, bi emu gucu be gaifi neneme genefi sain diyan be baime tatafi, jai suwembe okdome jidere, muse neneme hebexeme toktobuhangge, xun ceng hoton duka alban diyan de tatame geneki sehe be dahame, uthai tubade baime genembi, suwe

译文

大阿哥我们直到现在还每吃晚饭，不但肚子饿不能入睡，而且这骑的马若挨饿ㄧ夜，明天怎么骑行呢？反正也没有一个客人求两个主人的理，你既已爱顾我们留我们住宿，换给一顿饭的米和马的草豆如何？
我们这里今年下天因为天旱，秋季又淹大水，田谷一点未收，所以我们也是换著吃以维持身命尚且不够，又那里有多余的米给人换呢？
我们很了解阿哥的话，但是我们在黎明时吃了饭直到日落一天行走疲乏很饿，把你换来的米匀一点给我们吧！
说来你们是从远地来的客人，按里讲这钱不该要，但因今年稻毂收成不好，一百个钱换一斗，我本来没有剩余的米，客人你们既一再央求，所以给你们三升，你们布要嫌少，暂且做一顿稀饭吃饱吧！
客人们不要埋怨，今年委实粮荒，若是像往年丰收时，不仅你们二三人，就是十多位客人也都给吃。
你说得是，我也听说今年这里田谷非常欠收。
我如到这后房去做稀饭，黑夜里出入不便，你家的狗又凶恶，你替我做稀饭如何？
是，你们几位客人收拾这车房住的地方，我送稀饭来给你们吃。
若是这样，多谢。
主人阿哥，还有一句话，人虽有一点吃的，但这马怎么辨呢？给些草豆如何？
人吃的尚且没有，那里有马的草豆呢？我们房子后面有一块很好的羊草，你吃了饭后到那里去放牧时谅可吃饱肚子吧！现成的不喂，白费钱买草豆做什么呢？
若是这样就听从阿哥的话，我到车房去，我们两个留在这里看守行李，派他暪两个去放马，到半夜以后我们两个去替换他们，让他们回来睡吧！如此明天可不至于打瞌睡。
这稀饭碗匙都带来了，你们各自盛了吃吧！
现在吃完了饭，我们两个先去睡，你们两个先去放马，倒了半夜时去替尼们。
我刚才睡了一觉起来一看，参星升高已是半夜了我先去替换他们来睡，你随后来，我们两个看马吧！
若是这样，你去吧！
嗳哟！你们两个累了啊，赶紧去睡吧，到那里时叫那位伙伴赶紧来吧！
尼来了，把马赶来收放在一处这样时容易照管，今夜黑暗，各自失散时，眈误我们走路。
明星已高了，天快亮了，把马赶回住宿的房子，收拾行李时天必亮了，把马拴起来，叫那二位伙伴起来吧！
你们两个赶快起来收拾行李，好好的检查，不要错拿了主人的东西。
行李都驮好了，去见主人家道谢后再出发吧！
阿哥我们昨天来无缘无故太打扰你们了。
我全没能照故你们又说什么打扰呢？
我们去夏店时，买饭吃了在傍晚时进京城，从这里到夏店有几里路？
有三十多里路。
你昨天说过十几里路，今天为什么说三十里路呢？
我昨天记错了，今天才想起来了。
我们不要歇息，趁凉快走吧！
那眼前看到的黑林就是夏店啊，从这里到那里还有七八里路，你从前是到北京走熟的人，而现在怎么忘了呢？
我好多年没走了，所以忘了。
快到店了，我们吃十么好呢？
我们是朝鲜人，不惯吃稀面，吃干的如何？
我们买烧饼炒肉吃完过去吧！
在这里拴了马，卸下行李，到卖食物的店去吧！
先送一碗热水来，我洗脸吧！
客人你洗了脸后，告诉我吃十么，我先顼备吧！
给我们四人买来三十个钱的羊肉，二十个钱的烧饼。
汤的味道有一点淡，若有盐拿来吧，我们自已调了吃。
这烧饼一半冷一半热，把热的暂且搁下吃，这凉的你拿夸炉里烤了拿来。
我们饭也吃了，算给了钱走吧。
主人家你来，我们刚才吃了烧饼二十个钱，羊肉三十个钱，这里一共五十个钱你点了收下吧！
我们驮行李走吧，因为日正当中非常热了，今早吃了干的，所以有点渴。
离这里不远前面有一家茅草盖的店铺，到那里后喝几杯酒解渴，让牲口歇息一会儿再走。
卖酒的人到这里来给我们盛值二十个钱的酒来吧！
这酒的味道好吗？
我坏我的话不可靠，不管如何，你尝尝看，若是酒不好时，我一个钱也不要，就喝吧！
若有好菜，拿些来吧！
有腌的王瓜，现在就送来。
客人你喝热的吗？喝凉的吗？
你不要温，斤天天热，我们都渴了，喝凉的好。
大哥以我看，这里面岁数没有比你大的，你先喝注一杯吧！
岂敢，小人我今年才三十五岁，想来还有比我岁数大的吧，那敢就接受喝呢？
这样的话还是阿哥你的岁数大，我今年才三十二岁，比你小三岁啊！
小人虽然年纪大，断不可首先接受喝，怎么说呢，这次沿途一齐来，托各位伙伴的福，诸事没给我麻烦，我一点没辛劳之处，今天这酒是我买来给大家喝的，我怎么可以先喝呢？
是，是，阿哥既然这样费心，我们不要再推让，赶紧一齐喝了快点走吧！
卖酒的人来了，算钱给他吧！
这是五分银子，你找给我六厘银子吧！
大哥给些好银子吧，这银子很平常，怎么使用呢？
这银子那一点不好，你看什么不能用，你若不认识银子时，叫别人看吧！
为什么叫别人看，拿到兑钱的地方去照市上的价换得就行了，你就另外换给五分好银子吧！
何用与他吵闹，这个卖酒的人很好争，像这样的银子怎么说不可用，这是今早吃饭的地方剩下的银子啊，若果真不好，他会要吗？
算了吧，反正我将就接受了这几个钱，就是都不给也罢。
我也没让你多损失，若为了这一点小事，你一句我一句口角，别人听了会耻笑啊！
太阳过了中午了，这里离城有五里路，留两位在后头慢慢地赶牲口来，我带一位伙伴先去找个好店住宿，再来接你们，我们既曾先商定到顺城门官店店去住宿，就到那里去找，你们随后快来吧！

生词

注

References

The text for this lesson was taken from: 中华民国满族协会网站 http://www.manchusoc.org/contents/language.htm.